Page 1 of 12
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ ...................................................................................................................... 7
İÇİNDEKİLER............................................................................................................ 11
KISALTMALAR......................................................................................................... 17
GİRİŞ ....................................................................................................................... 19
BİRİNCİ BÖLÜM
MUKAYESELİ HUKUKTA VE TÜRK HUKUKUNDA
İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
I. GENEL OLARAK İLETİŞİMİN DENETLENMESİ ...............................................21
A. Haberleşme Hürriyeti ve İletişimin Denetlenmesi ..................................... 21
B. Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması ve İletişimin
Denetlenmesi............................................................................................. 25
C. İletişimin Denetlenmesinin Nedenleri, Sakıncaları ve Suçla
Mücadelede Etkinliği.................................................................................. 27
1. İletişimin Denetlenmesinin Nedenleri.................................................. 27
2. İletişimin Denetlenmesinin Sakıncaları ................................................ 28
3. İletişimin Denetlenmesinin Suçla Mücadelede Etkinliği....................... 32
II. MUKAYESELİ HUKUKTA İLETİŞİMİN DENETLENMESİ ...................................34
A. Genel Olarak .............................................................................................. 34
B. ABD ............................................................................................................ 36
C. Almanya ..................................................................................................... 39
D. Fransa ........................................................................................................ 42
E. İngiltere (Birleşik Krallık) ............................................................................ 45
F. Avusturya................................................................................................... 48
III. TÜRK HUKUKUNDA İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN TARİHSEL SÜRECİ
VE ÇEŞİTLERİ .............................................................................................49
A. Tarihsel Süreç............................................................................................. 49
1. 1961 Anayasasındaki Düzenlemeler..................................................... 49
2. 1982 Anayasasındaki Düzenlemeler..................................................... 50
3. 5271 Sayılı CMK Öncesi Yasal Düzenlemeler........................................ 52
Page 2 of 12
12 İçindekiler
a. 1412 Sayılı CMUK Döneminde İletişimin Denetlenmesi................. 52
b. 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu.................................. 56
c. 2803 Sayılı Jandarma Teşkilat Görev ve Yetkileri Kanunu .............. 59
d. 2937 Sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat
Teşkilatı Kanunu ............................................................................. 61
e. 4422 Sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele
Kanunu’nda (ÇASÖMK) İletişimin Denetlenmesi............................ 63
B. Mevcut Yasal Düzenlemeler ...................................................................... 66
1. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu................................................. 66
2. 5397 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun........... 68
3. 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair
Kanun ................................................................................................... 71
4. 6415 Sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında
Kanun ................................................................................................... 73
5. 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun...... 74
6. 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu........................................ 79
7. 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun ...... 81
8. 7258 Sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans
Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun............................................. 82
C. İletişimin Denetlenmesi Çeşitleri............................................................... 83
1. İstihbari (Önleme) Amaçlı İletişimin Denetlenmesi ............................. 84
2. Adli Amaçlı İletişimin Denetlenmesi .................................................... 85
3. İdari Amaçlı İletişimin Denetlenmesi ................................................... 86
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK HUKUKUNDA
ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ
I. KAVRAM ...................................................................................................87
II. AMAÇ........................................................................................................90
III. KAPSAM....................................................................................................91
IV. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİNDE ÖNGÖRÜLEN TEDBİR
TÜRLERİ.....................................................................................................92
A. İletişimin Tespiti......................................................................................... 92
B. İletişimin Dinlenmesi ve Kayda Alınması ................................................. 103
C. Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi ........................................................ 107
Page 3 of 12
İçindekiler 13
D. Mobil Telefon Yerinin Tespiti................................................................... 110
E. Diğer İletişim Bilgilerinin Tespiti .............................................................. 114
V. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİNİN KOŞULLARI......................... 115
A. Bir Suç Dolayısıyla Yapılan Soruşturma veya Kovuşturma Bulunması
(Tüm Tedbirler İçin Ortak Koşul).............................................................. 115
B. Suç İşlendiğine ilişkin Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe
Sebeplerinin Varlığı.................................................................................. 117
C. Başka Suretle Delil Etme İmkânının Bulunmaması (Son Çare)................. 123
D. Tedbirin Şüpheli ya da Sanığa Yönelik Olması.......................................... 127
E. Katalog Suçların Varlığı ............................................................................ 133
F. Hâkim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hal durumda
Cumhuriyet Savcısı Kararının Olması ....................................................... 148
1. İletişimin Dinlenmesi, Kayda Alınması ve Sinyal Bilgilerinin
Değerlendirilmesi Kararı..................................................................... 149
2. İletişimin Tespiti Kararı....................................................................... 152
3. Mobil Telefon Yerinin Tespiti Kararı................................................... 155
VI. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ YASAĞI .................................... 155
A. Genel Olarak ............................................................................................ 155
B. Tanıklıktan Çekinebilecek Kişiler Bakımından.......................................... 158
1. Yakınlık Nedeni İle Tanıklıktan Çekinebilecek Kişiler.......................... 161
2. Meslek Veya Sürekli Uğraşıları Nedeniyle Tanıklıktan
Çekinebilecek Kişiler........................................................................... 163
3. Değerlendirme ve Öneriler................................................................. 164
C. Müdafiiler Bakımından ............................................................................ 167
1. Müdafii Bakımından Getirilen Suça İlişkin Sınırlama.......................... 169
2. üdafii Bakımından Getirilen İletişim Araçlarına İlişkin Sınırlama........ 172
3. Müdafii İçin Tedbirlerin Türü Bakımından Getirilen Sınırlama........... 173
D. Müdafii ve Tanıklıktan Çekinebilecek Diğer Kişilerin Suç Şüphelisi
veya Sanığı Olmaları Hali.......................................................................... 175
VII. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ KARARININ İÇERİĞİ VE
UNSURLARI ............................................................................................. 178
A. İletişimi Denetlenecek Kişinin Kimlik Bilgilerinin Belirtilmesi .................. 179
B. Tedbirin Türü, Kapsamı ve Süresi ile İletişim Aracının Türü ve
Numarası.................................................................................................. 183
C. Tedbire Konu Şüpheli ya da Sanığa Yüklenen Suç Türünün
Belirtilmesi ............................................................................................... 184
Page 4 of 12
14 İçindekiler
VIII. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİNDE SÜRE..................................185
A. Genel olarak............................................................................................. 185
B. İletişimin Dinlenmesi, Kayda Alınması ve Sinyal Bilgilerinin
Değerlendirilmesi Kararları Yönünden .................................................... 185
1. Tedbir Kararının Süresi....................................................................... 185
2. Sürenin Başlangıcı .............................................................................. 188
3. Sürenin Uzatılması ............................................................................. 190
4. Sürenin Sona Ermesi .......................................................................... 193
C. İletişimin Tespiti Yönünden ..................................................................... 194
D. Mobil Telefon Yerinin Tespiti Bakımından............................................... 195
IX. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ TEDBİRİNİN YERİNE
GETİRİLMESİ............................................................................................196
A. Genel Olarak ............................................................................................ 196
B. Gizlilik ...................................................................................................... 197
C. Kararı Uygulayacak Kişi ve Kurumlar ....................................................... 202
1. Cumhuriyet Savcısı ve Adli Kolluk Görevlileri..................................... 202
2. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu................................................. 205
D. Tedbir Kararlarının İcrası ve Bu Kararlara Karşı Kanun Yolu .................... 211
X. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ TEDBİRİNİN SONA
ERDİRİLMESİ............................................................................................214
A. Genel Olarak ............................................................................................ 214
B. Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Verilmesi ............................... 216
C Cumhuriyet Savcısı Kararının Hâkim Tarafından Süresinde
Onaylanmaması veya Aksine Karar Verilmesi.......................................... 218
D. Tedbir Şartlarının Ortadan Kalkması........................................................ 221
E. Sürenin Sona Ermesi................................................................................ 222
XI. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ SONUCU ELDE EDİLEN
İLETİŞİM İÇERİKLERİNİN YOK EDİLMESİ.....................................................222
A. Genel Olarak ............................................................................................ 222
B. Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar Verilmesi Halinde İletişim
İçeriklerinin Yok Edilmesi......................................................................... 223
C. Cumhuriyet Savcısı Kararının Hâkim Tarafından Süresinde
Onaylanmaması veya Aksine Karar Verilmesi Halinde İletişim
İçeriklerinin Yok Edilmesi......................................................................... 226
1. Cumhuriyet Savcısı Kararının Hâkim Tarafından Süresinde
Onaylanmaması ................................................................................. 226
Page 5 of 12
İçindekiler 15
2. Cumhuriyet Savcısı Kararının Hâkim Tarafından Onaylanmaması,
Aksine Karar Verilmesi ....................................................................... 228
D. Tedbiri Sonlandıran Diğer Koşulların Varlığı Halinde İletişim
İçeriklerinin Yok Edilmesi ......................................................................... 229
E. Tanıklıktan Çekinme Hakkına Sahip Kişilerle Yapılan İletişim
İçeriklerinin Yok Edilmesi ......................................................................... 232
F. İletişim İçeriklerinin Yok Edilme Şekli ve İmha Tutanağı.......................... 233
G. Yok Edilecek İletişim İçerikleri.................................................................. 234
H. İletişim İçeriklerinin Yok Edilmemesi Halinde Yaptırım ........................... 238
XII. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ TEDBİRİNİN İLGİLİLERE
BİLDİRİMİ................................................................................................ 240
A. Bildirimin zamanı, içeriği ve şekli: ............................................................ 243
B. Tedbir Hakkında Bildirim Yapılacak Kişiler ............................................... 245
XIII. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ YOLUYLA ELDE EDİLEN
İLETİŞİM İÇERİKLERİNİN YARGILAMADA KULLANILMASI........................... 246
A. Genel Olarak Hukuka Aykırı Deliller......................................................... 246
B. Delilin Hukuka Aykırılığında Kullanılan Ölçütler....................................... 248
C. Hukuka Aykırı Elde Edilen Delillerin Yargılama Dosyasında
Bulundurulup Bulundurulamayacağı Sorunu........................................... 250
D. İletişimin Denetlenmesi Yoluyla Elde Edilen İletişim İçeriklerinin
Delil Niteliği.............................................................................................. 252
E. İletişimin Denetlenmesi Suretiyle Elde Edilen İletişim İçeriklerinin
Kullanılması.............................................................................................. 255
XIV. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ YOLUYLA ELDE EDİLEN
İLETİŞİM İÇERİKLERİNİN KULLANIMI İLE İLGİLİ SINIRLAMALAR.................. 257
A. Genel Olarak ............................................................................................ 257
B. Hukuk Yargılaması Açısından Değerlendirme .......................................... 259
C. Disiplin Yargılaması Açısından Değerlendirme......................................... 260
XV. ADLİ AMAÇLI İLETİŞİMİN DENETLENMESİ SONUCU TESADÜFEN ELDE
EDİLEN DELİLLERİN DURUMU .................................................................. 264
A. Genel Olarak ............................................................................................ 264
B. Hakkında Tedbir Kararı Uygulanan Kişiler Bakımından Tesadüfî
Deliller...................................................................................................... 267
1. Katalog Suçlar Bakımından................................................................. 268
2. Katalog Dışı Suçlar Bakımından .......................................................... 269