Page 1 of 59

સ્વચ્છ શાળા

સક્ષિમ શાળા

Page 2 of 59

ઉદ્દેશ્ય

Session on Clean

● સ્વચ્છ શાળાઓને વ્યાખ્યાҀયત કરતા 3 સૂચનાંકો પર સમજણ કેળવવી.

○ પાણી

○ સ્વચ્છતા

○ આરોગ્ય અને શારીѼરક સ્વચ્છતા

● દરેક ધોરણ હેઠળના િવષયોના

ક્ષિેત્રિો પરના આ ધોરણો અને િવ҅શષ્ટતાઓને સમજવા માટે સમજણ કેળવવી

● મારી શાળા સક્ષિમ શાળા બનાવવા માટે સ્વચ્છ શાળા હેઠળ કામગીરી

સુધારવા માટે શાળા કક્ષિાએ લેવાનારી શ્રેષ્ઠ પદ્ધѿતઓ િવશે જાણવું.

1

2

3

Page 3 of 59

ધ્યેય

પાણી સ્વછતા આરોગ્ય અને

શારીѼરક સ્વચ્છતા

● પીવા અનેસ્વચ્છતા માટે

પ ૂરતી માત્રામાંશુધ્ધ

પાણી

● પાણીનો ઓછો બગાડ

● કાયાર્મત્મક, છોકરા અને

છોકરીઓ માટેઅલગ- અલગ શૌચાલયોનો

ઉપલબ્ધ

● કચરાનુંવૈજ્ઞાિનક

સ ંચાલન

● વ્યક્તગત સ્વચ્છતાથી

આરોગ્યની ખાતરી કરો

● હાથ ધોવાનો પ્રબ ંધ

Page 4 of 59

પાણી

● અિવરત વપરાશ

● બગાડ ઓછો

● જળ સ ંરક્ષણ

● પાણીની ગુણવત્તિા પરીક્ષણ

● વરસાદી પાણીનો સ ંગ્રહ

● શૌચાલય

● કચરાનો સુર҅ક્ષિત Ѿનકાલ

● કચરાનું પૃથક્કરણ

● હાથ, વ્યҏક્તગત અને ખોરાકની

સ્વચ્છતા

● મા҃સક સ્વચ્છતા

● આરોગ્ય તપાસ અને પોષણ

● વ્યસન મુક્ત

સ્વછતા આરોગ્ય અને

શારીѼરક સ્વચ્છતા

Page 5 of 59

પાણી

સલામત પાણીની સુિવધા: ટકાઉ, સલામત પાણી

પૂ

ર◌ું પાડવાની સહજ ક્ષિમતા ધરાવતા જળ સ્ત્રોતો એવા છે કે જેની Ѽડઝાઇન અને બાંધકામ કાળજી સાથે કરવામાં આવી છે. આ સ્ત્રોતોમાં કાયર્ણાત્મક પાઈપવાળા પાણીના જોડાણો, બોરહોલ્સ અથવા ટ્યુબવેલ, સુર҅ક્ષિત ખોદવામાં આવેલા કુવાઓ, સુર҅ક્ષિત ઝરણાઓ અને વરસાદી પાણીના સંગ્રહની વ્યવસ્થાનો સમાવેશ થાય છે. તેનાથી િવપѼરત અસુર҅ક્ષિત કુવાઓ, ઝરણા અને ન કરાયેલ નદી અથવા તળાવના પાણી જેવા સ્ત્રોતોને આ શ્રેણીનો ભાગ ગણવામાં આવતો નથી.

સલામત પાણી: શાળામાં સલામત પીવાનું પાણી જે એ પાણી છે, જે પીવા, ખોરાક

તૈયાર કરવા અને હાથ ધોવા માટે યોગ્ય છે, જે BIS:10500 માગર્શદҨશકામાં દશર્ણાવેલ

Ѿનҟદષ્ટ રાસાય҆ણક, જૈિવક અને ભૌѿતક ગુણવત્તાના ધોરણોનું પાલન કરે છે.

શાળાઓમાં આબોહવા પ્રѿતરોધક પાણીની પદ્ધѿતઓ: પાણીની વ્યવસ્થાને પૂર અને અન્ય પ્રશ્નોથી

બચાવવાનાં પગલાં, જળ સંરક્ષિણ અને વરસાદી પાણી સંગ્રહ પ્રણાલી પ્રથાઓ, પાણીના ҃લકેજને દૂર કરવા

અને પાણી કાયર્શક્ષિમ નળ/Ѽફક્સ્ચર સѽહત પાણીનો બગાડ ઘટાડવા, વપરાયેલ પાણીના પુનઃઉપયોગને

પ્રોત્સાહન આપવું.

પાણી